De Aisa speelt een uiterst belangrijke en cruciale rol in de Surinaamse winti-cultuur, die diep geworteld is in de geschiedenis en tradities van het land.

De Aisa speelt een uiterst belangrijke en cruciale rol in de Surinaamse winti-cultuur, die diep geworteld is in de geschiedenis en tradities van het land.   Zij wordt beschouwd als de godin van de aarde en daarnaast fungeert zij ook als de moeder van alle godinnen.   Aisa fungeert als de hooggeplaatste en invloedrijke leider van het aardepantheon en bekleedt tevens de belangrijke rol van de leidende autoriteit over alle winti's.   Haar zeer geliefde echtgenoot, Tata Loko, is een buitengewoon krachtige god van de slangen en staat ook wel bekend onder de namen Papa Loko of Tata Dato.   Aisa en Tata Loko hebben de sterke voorkeur voor een boom als hun langdurige en permanente woonplek, waarbij ze doorgaans de Kankantri-boom verkiezen, en ze zijn bovendien bijzonder dol op gebloemde stoffen die gekarakteriseerd zijn door talrijke lichte en levendige tinten.   Aisa is tevens de moeder van de moeders en de moeder van ons allen, en zij vervult de belangrijke rol van beschermvrouw van de kunst, de geneeskunst en de vele vormen van de handel.


  De Aisa winti, die ook wel het aarde-element wordt genoemd, omvat onder andere de volgende elementen:


  - Sisi (een stevige, smaakvolle en zinderend smakelijke winti)
  - Soko Mama Maisa  - Baka-grong-Aisa, ook wel bekend als plantage Aisa - Goron Mama
  - Wanaisa - Mama Fu Nengre Kondre  - Gwamba Mama.



  Aisa is ook wel bekend onder de naam Agida-wenoe, dat ook vaak simpelweg agida wordt genoemd, alsook onder de benamingen Aisa-ma, Soko-ma, Ma Aisa, Sisi en Maisa.   Nengrekondre-ma van mama foe nengrekondre-nengre, in de vorm van Agida, Aida, Asase, Waisa, Baka gron aisa (dit betreft de plantage Aisa), evenals Goron Mama en Awanaisa.   Vaak streven veel mensen ernaar om een Aisa Winti te bezitten, wat regelmatig leidt tot verschillende misverstanden en onduidelijkheden binnen families.   Het is in wezen volkomen onlogisch en irrationeel, aangezien de mens helemaal geen enkele invloed uitoefent op de exacte locatie en de specifieke mensen bij wie een Winti zich uiteindelijk vestigt.



  Kóndre Aisa, ook wel bekend als plantage Aisa, wordt beschouwd als de leidinggevende van alle Bere Aisa Winti's die toebehoren tot de verschillende families die hun oorsprong vinden op dezelfde plantage.   Haar echtgenoot, die bekendstaat als Tata Loko Winti, wordt ook wel aangeduid met de namen Papa Loko of Tata Dato.   Hij is een uiterst krachtige en imposante god van de slangen, die bij de eerbiedige en respectvolle aanbidding van Aisa absoluut niet over het hoofd mag worden gezien of vergeten.   Bovendien wijst iedereen erop dat zij eveneens de verplichting hebben om hun man met het nodige respect te behandelen.   Wanneer Aisa om haar goedkeuring wordt gevraagd, neemt zij de tijd om dit uitvoerig te bespreken met haar echtgenoot, Tata Loko.   Tata Loko heeft een uitgesproken voorkeur voor een boom, met name bij een waterrijke omgeving, als zijn permanente en favoriete verblijfplaats.   Vaak is de Kankantriboom, die een van de hoogste bomen in het prachtige en uitgestrekte gebied van Suriname is, ook bekend als de Lokoboom vanwege zijn bijzondere en majestueuze uitstraling.   Soms heeft hij de duidelijke voorkeur voor een mopeeboom, waarvan de vrucht bekendstaat als een klein oranje vruchtje, of voor een manja, wat de populaire benaming is voor een mangoboom.

  Bere Aisa (bere = stamboom, familie) fungeert als de autoriteit en belangrijkste leidinggevende van alle gezinsleden binnen de Winti-gemeenschap.   De Aisa vindt zijn oorsprong in de slaven die in de vroegere tijden aan de leiding stonden, terwijl de Aiasa zijn oorsprong ontleent aan de verscheidene families die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis.   De kondre Aisa fungeert op een belangrijke manier als de onmiskenbare leider van alle bere Aisa.

  Prasi Aisa (prasi = erf): Zij maakt onderdeel uit van een specifiek erf of grondgebied en is daarmee verbonden met een unieke locatie die zijn eigen geschiedenis en kenmerken bezit.   Zij beschikt doorgaans over een partner die de naam heeft gekregen van Kapting Ingi Winti, waarbij 'kapting' staat voor kapitein en 'ingi' de betekenis heeft van indiaan.   Wanneer de klara sneki zich op het erf op een zijdezachte manier manifesteert, kan dit een duidelijke aanwijzing zijn voor de aanstaande zwangerschap van iemand, of het kan ook betekenen dat er daadwerkelijk iemand zwanger is.

  Boesi of bakka grong.   Aisa (boesi, wat betekent bos, en bakka grong, wat duidt op plantage) is nauw en diep verbonden met het uitgestrekte plantagegebied en de waardevolle kostgronden.

  Watra, dat ook wel bekendstaat als liba aisa, is tevens populair onder de naam Mama Tonesi.   Hij is de watra bosru, dat ook bekendstaat als Tata Bosru.

  De Aisa Winti en Loko Winti vormen de prominente leiders van de grong Winti's, die ook wel bekendstaan als de aarde Winti's.   Het is dus een bijzonder strenge en invloedrijke Winti, en de toegewijde aanhangers van het Winti-geloof beschouwen haar als de hoogste van alle Winti's, omdat zij een aanzienlijke invloed uitoefent en oprecht respect bij iedereen oproept.   Aisa staat ook algemeen bekend onder de naam Mama foe dotie, wat zich vrij vertaald laat omschrijven als moederaarde, omdat zij een grondleggende en belangrijke vertegenwoordiger is binnen de Winti-cultuur.   Naast de naam Mama Aisa staat Aisa Winti ook zeer bekend onder verschillende andere namen, waaronder Agidawenu, Soko ma, Nengrekondrema, Aida, M'Aisa en Mama Awanaisa.



  De verschillende categorieën van de Loko worden ingedeeld in de volgende subgroepen: Kromanti tata Loko, Papa Loko, Luangu-Loko en Nkese-Loko.